Ngày 19 tháng 10 năm 2020, Chính phủ đã ban hành nghị định số 126/2020/NĐ-CP (“Nghị định 126”) về quy định chi tiết một số điều của luật quản lý thuế. Nghị định mới ban hành được kỳ vọng giúp cho quá trình quản lý của cơ quan nhà nước, cũng như hoạt động nộp thuế của doanh nghiệp diễn ra nhanh chóng, thuận lợi hơn, tuy nhiên, lại đang gây ra những ý kiến tranh cãi, bất đồng xoay quanh quy định về việc tạm nộp theo quý.
Theo đó, khoản 6, Điều 8, Nghị định 126 quy định: “Tổng số thuế thu nhập doanh nghiệp đã tạm nộp của 03 quý đầu năm tính thuế không được thấp hơn 75% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp theo quyết toán năm”. Trong trường hợp doanh nghiệp nộp thiếu so với số phải tạm nộp 03 quý đầu năm thì phải nộp tiền chậm nộp tính trên số tiền nộp thiếu, với mức tính tiền chậm nộp bằng 0,03%/ngày. Thời gian tính tiền nộp chậm được tính liên tục kể từ ngày tiếp sau ngày cuối cùng của thời hạn tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp quý 03 đến ngày nộp số thuế còn thiếu vào ngân sách nhà nước.
Khi ban hành quy định trên, các nhà hoạch định chính sách có lẽ xuất phát từ mục tiêu đảm bảo việc thu thuế diễn ra kịp thời, tránh trường hợp doanh nghiệp tập trung kê khai thu nhập vào thời điểm cuối năm, gây tổn thất nguồn thu tạm nộp trong ba quý đầu năm. Tuy nhiên, mục tiêu trên chỉ có thể đạt được trong trường hợp hoạt động kinh doanh ổn định trong một năm, đối với doanh nghiệp hoạt động mạnh vào các tháng cuối năm, quy định trên tạo ra một bất cập lớn.
Bởi lẽ, dù ba quý đầu năm doanh nghiệp đã nộp đúng quy định của pháp luật thuế hiện hành, nhưng nếu thu nhập quý 04 lớn hơn bình quân ba quý đầu năm, doanh nghiệp vẫn phải nộp tiền nộp chậm thuế thu nhập doanh nghiệp. Đây là một điểm hết sức vô lý khi các quy định về quản lý thuế lại ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định và kế hoạch kinh doanh, vi phạm quyền tự do, tự chủ của doanh nghiệp.
Nghị định mới sẽ bắt đầu có hiệu lực vào thời điểm ngày 05/12 tới đây. Câu hỏi được không ít doanh nghiệp quan tâm là liệu họ có phải nộp phạt nếu thu nhập chịu thuế quý 04 năm 2020 vượt mức bình quân 03 quý đầu năm, thời điểm mà hầu hết hoạt động kinh doanh bị đình trệ do ảnh hưởng của Covid-19. Trong bối cảnh các doanh nghiệp đang tích cực đẩy mạnh hoạt động kinh doanh, sản xuất nhằm phục hồi trong giai đoạn đại dịch Covid-19 tạm thời được kiểm soát với một loạt các chủ trương khuyến khích của nhà nước, quy định trên đang trở thành một hiện tượng cá biệt đi ngược với đường lối chung, gây hoang mang, bức xúc cho không ít chủ thể kinh doanh. Do đó, nhằm nhằm đảm bảo cho việc áp dụng pháp luật diễn ra hợp lý, thống nhất, rất cần những hướng dẫn, chỉ đạo chi tiết từ phía cơ quan có thẩm quyền đối với việc thực thi Nghị định 126 trong thời gian sắp tới.